Chris van Lenteren over ‘Vergeten Reus’ van Kazuo Ishiguro

Vergeten reus
Kazuo Ishiguro

€ 15,00

Mijn zus nam dit boek voor me mee, als cadeau. Zij is docent Engels en leest alleen maar Engelse of in het Engels vertaalde boeken. Langs deze weg maak ik nogal eens kennis met boeken die ik anders links had laten liggen. Kazuo Ishiguro, de schrijver van “The remains of the day”, ‘je weet wel die roman die verfilmd is met sir Anthony Hopkins in de hoofdrol’, luidde de aanbeveling van mijn zus.

Zo kwam het dus dat ik deze week door Vergeten Reus uit onze tijd getrokken werd. Deze roman speelt namelijk in een mythische tijd, even na de dood van King Arthur in Engeland. Het ontbreekt er nog maar aan of het boek was begonnen met “er was eens, ergens in een ver land” Het doet denken aan boeken die nu in het genre fantasy zouden worden ingedeeld zoals “In de ban van de Ring” maar ook aan “het verslag van Brodeck” van Philippe Claudel. Vergeten Reus neemt ons mee ver van postmodern lijden en leegte, ver van een wereld vol seks, drugs en social media.

Denkend over dit boek, nadat ik het had dichtgeslagen, viel het woord lotgevallen me steeds in, een beetje archaïsch woord dat wel past bij dit boek. We lezen in deze roman de lotgevallen van een oudere man Axl en zijn vrouw Beatrice. Het heeft er alle schijn van dat dit echtpaar een lang en gelukkig huwelijk hebben gehad en nog hebben maar dat weten ze zelf niet meer. In het land is namelijk een mist van vergeten neergedaald en de roman laat de vergetelheid zien vanuit verschillende invalshoeken. Tijdens hun queeste vallen hen flarden van herinneringen in van wat ze elkaar aangedaan hebben in het verleden. Axl en Beatrice besluiten op reis te gaan naar hun zoon maar weten niet goed waar hij woont en waarom ze nooit meer iets van hem horen.

Het vergeten blijkt ook gunstige effecten te sorteren. Het land heeft verschrikkelijke oorlogen gekend waarbij onschuldige vrouwen en kinderen niet zijn gespaard, waardoor de haat immens zou zijn als mensen die scherp zouden herinneren.

De personages in dit boek spreken tegen elkaar zoals niemand (meer) met elkaar spreekt. Hun taal is vervuld van beleefdheid en respect, zelfs voor de tegenstander. Het is een omgangsvorm waarvan nog steeds een echo doorklinkt in de vriendelijkheid en voorkomendheid van de middenklasse in Engeland anno nu. Door een aantal uren in die taal te zijn ondergedompeld werd mijn afschuw over de stijlloosheid en de lompheid van de taal en omgangsvormen in ons land in onze tijd alsmaar groter.

Vergeten reus is geen escapistische roman, geen in slaap sussend verhaal. De thema’s die tussen de mensen spelen zijn zeker voor West-Europese mensen actueel. Zoals de vraag; wie je kunt vertrouwen en, als we alles zouden herinneren wat er is gebeurd, zou er dan vrede zijn?

Ishiguro schreef een mooie roman die je dwingt om uit de heksenketel van alledag te stappen en weer ruimte te maken voor een verhaal dat tijd kost en aandacht en die een aantal grote thema’s aansnijdt.

Chris van Lenteren